Er bestaan twee infectieziekten waar een konijn door middel van een vaccinatie tegen beschermd kan worden. Het betreft de ziekten myxomatose en RHD (of VDH), die beiden veroorzaakt worden door een virus. Er zijn voor deze aandoeningen geen medicijnen voorhanden en het verloop is dan ook vrijwel altijd dodelijk. Door vaccinatie kan weerstand opgebouwd worden, waardoor het konijn niet of nauwelijks ziek wordt als het wordt besmet.
Myxomatose
Het myxomatosevirus is in 1950 opzettelijk in Australië verspreid om de enorme konijnenplaag daar te bestrijden. Een paar jaar later is in Frankrijk hetzelfde gebeurd. Van daaruit heeft het virus zich door heel Europa verspreid. Het wordt overgebracht door muggen en vlooien. De tijd tussen besmetting en ziekte is drie tot acht dagen. De eerste verschijnselen zijn zwelling van de oogleden en rond de neus, oren en de geslachtsorganen. Daarna vormen zich knobbels, zogenaamde myxomen, over het hele lichaam. Op de kop kan dat tot misvorming van de bek, ogen en neus leiden. Het konijn gaat snotteren en de ogen plakken dicht door erge ooglidontsteking. Omdat het konijn niet meer eet en infecties met bacteriën de kans krijgen, overlijdt het dier meestal binnen twee weken. Er is een inenting die de konijnen beschermt tegen deze ziekte (zie vaccinatie).
RHD of VHD
RHD (Rabbit Heammorhagic Disease), ook wel VHD (Viral Haemmorhagic Disease) genoemd, wordt veroorzaakt door een virus. Dit virus is voor het eerst gevonden in China in 1984 bij konijnen die uit Duitsland waren geïmporteerd. Enkele jaren later had het zich over heel Europa verspreid. Zonder vaccinatie heeft de ziekte altijd een dodelijke afloop.
De ziekte heeft drie vormen:
- De zeer snel verlopende vorm; het konijn overlijdt plotseling.
- De snel verlopende vorm; het konijn stopt met eten, heeft het benauwd, begint met knarsetanden, koorts, slechte coördinatie etc. Soms hebben ze zulke hevige pijnen dat ze beginnen te schreeuwen. Vaak zie je in het laatste stadium schuimige, bloederige neusvloeiing. De dood zal hierna snel volgen.
- De milde, zeldzame vorm; het konijn herstelt en wordt voor de rest van zijn leven immuun. Helaas komt dit zelden voor.
De sterfte na RHD-besmetting kan oplopen van 75-100%. Het virus wordt overgebracht via speeksel en neusuitvloei bij direct contact tussen twee konijnen, maar het zeer hardnekkige virus kan ook door vliegen en vogels worden verspreid. Preventie geschiedt door goede hygiëne en quarantaine van nieuw aangekochte dieren etc. en jaarlijks vaccineren (zie vaccinatie).
Een konijn is ziek als het een of meerdere van volgende kenmerken vertoont:
- Zit stil in een hoekje
- Eet niet of nauwelijks
- Doffe vacht
- Kale plekke of korstjes
- Jeuk
- Scheve kop
- Diepliggende of vuile ogen
- Vieze vacht rond de anus door ontlasting of urine
- Natte borst ten gevolge van kwijlen
- Vliegen rondom het konijn/konijnenhok
- Zwaar ademend of een rochelend geluid maakt
- Dikte in de huid
- Opgeblazen buik of trommelzucht.
Het is in deze gevallen altijd raadzaam om even met uw dierenarts contact op te nemen.
Enkele veel voorkomende problemen bij het konijn:
Oververhitting
Konijnen kunnen niet tegen oververhitting. Direct zonlicht, slechte ventilatie, hoge temperaturen (28 en hoger), gebrek aan fris water, zwaarlijvigheid en overbevolking kunnen verhitting veroorzaken. De verschijnselen zijn snelle ademhaling, kwijlen, blauwe tong, sufheid en tenslotte sterfte. Houd het dier voorzichtig in een emmertje koel water, (raadpleeg de dierenarts) en neem de oorzaak weg.
Lange tanden of kiezen
Zowel de tanden als de kiezen blijven levenslang doorgroeien bij het konijn. Ze slijten door het dagelijks kauwen op vezelrijk voer, zoals strooi, hooi, groenvoer en wilgentakken. Het geven van te veel krachtvoer en te weinig ruwvoer geeft problemen. De te lange tanden of kiezen kunnen verwondingen en abcessen veroorzaken; de dieren eten moeizaam en kwijlen soms. Het regelmatig laten inkorten is dan noodzakelijk.
Diarree
Acute diarree is vaak een voedingsfout, dikwijls te snel overschakelen of te veel verse voeding als groenten en gras. Haal direct al het eten weg en geef veel hooi ter beschikking. Indien dit niet gegeten wordt even contact opnemen met Dierenkliniek Hulst, ook als de diarree niet binnen één dag weg is (zeker in de zomer). Chronische diarree ontstaat meestal door te veel krachtvoer, de ontlasting wordt plakkerig (plakt vast rond de anus) en ruikt wat zuur. Voer gedurende een maand alleen hooi en water en voer daarna volgens ons voedingsvoorschrift. Bij jonge konijntjes is een parasitaire darminfectie, coccidiose heel belangrijk en kan met medicijnen worden behandeld.
Vliegenmaden
In de zomer moet u alert zijn op vliegen in de omgeving van het konijn. Deze kunnen namelijk eitjes leggen op een vochtige plaats, dit kan bij een abces, natte vacht ten gevolge van diarree of een wondje. De larven die uit de eitjes komen graven zich in de huid en veroorzaken grote, open wonden. Soms is het noodzakelijk om het dier uit z'n lijden te verlossen, maar als je er snel bij bent is behandeling en genezing nog mogelijk. Controleer preventief uw konijn dus dagelijks op wondjes en diarree.
Abcessen
De meeste grote verdikkingen bij het konijn zijn abcessen. Ze komen vooral voor rond de bek (tand- of kiesproblemen) en soms aan de voetzolen (verwondingen of zoolzweren).
De pus is zo dik dat het abces meestal niet vanzelf openbreekt. Een behandeling door de dierenarts is noodzakelijk.
Jeuk aan vacht en oren
Konijnen kunnen last hebben van mijten, luizen en vlooien. Een oormijtinfectie wordt gekenmerkt door dikke harde korsten in de oorgang en oorschelp. De huidmijt geeft haaruitval en schilfering, met name in de nek en op de rug. Luizen zijn met het blote oog zichtbaar; de eitjes kleven aan de haren. Het konijn heeft een eigen vlo maar kan ook belaagd worden door kattenvlooien. Door tegen de haren te aaien worden de vlooien (of hun ontlasting) zichtbaar. Overleg met de dierenarts voor een geschikte behandeling tegen elk van deze parasieten.
Natte ogen, natte neus
Diverse virussen en bacteriën, maar ook tocht en stof kunnen een waterachtige of witte oog- en neusuitvloei geven. Meestal eten deze dieren goed en gedragen ze zich normaal. Raadpleeg de dierenarts als de dieren zich ziek gedragen of als de uitvloei langer duurt dan enkele dagen.
Trommelzucht
Dit is een ophoping van gas en vloeistof in de bij konijnen zeer grote blinde darm. Het dier eet niet, zit stil in een hoekje en produceert geen ontlasting meer. De buik voelt hard en opgeblazen aan. Het is belangrijk om zo spoedig mogelijk een behandeling door de dierenarts te laten instellen daar het dier snel kan sterven.
Maagverstopping
Dotten haar kunnen aanleiding geven tot een maagverstopping. Konijnen kunnen niet braken om deze maaginhoud kwijt te raken. Ze zitten in een hoekje, eten en drinken niet of weinig. Een beoordeling door een dierenarts is noodzakelijk. Preventief kan men het konijn borstelen tijdens de rui om losse haren te verwijderen.
Urine
De urine van konijnen is normaal geel van kleur maar kan oranje en zelfs rood worden. Dit komt door kleurpigmenten uit de voeding en is normaal, tenzij er aanwijzingen zijn voor urinewegproblemen (vlokjes bloed, persen op urine enzovoort).
Vaccinaties
Bij Dierenkliniek Hulst worden jonge konijnen op de leeftijd van circa zeven weken gevaccineerd, waarna in zeven dagen weerstand wordt opgebouwd. Daarna dient de enting jaarlijks herhaald te worden om de bescherming op peil te houden. Bij dit bezoek wordt het konijn volledig bekeken en worden eventueel lange nagels en/of tanden bijgewerkt.